Het civiele recht – ook wel burgerlijk recht genoemd – regelt de rechten en plichten die burgers hebben ten opzichte van elkaar. Maar ook de juridische spelregels tussen bedrijven en tussen burgers en bedrijven vallen onder het civiele recht. Als je bijvoorbeeld iets koopt of huurt, als je ergens gaat werken of als er iets speelt in de familie, heb je ermee te maken.

Onder civiel recht vallen:

• huurrecht
• arbeidsrecht
• familierecht

Rechtspersonen
Het civiele recht geldt voor personen, maar ook voor rechtspersonen. Dat zijn organisaties of bedrijven die als een persoon kunnen handelen. Een vereniging kan bijvoorbeeld een pand huren. Een bedrijf kan mensen in dienst nemen. Als er problemen ontstaan, kunnen ze naar de civiele rechter stappen en hem vragen een beslissing te nemen.

De eiser en de gedaagde
In een civiele zaak staan 2 partijen tegenover elkaar: de eiser en de gedaagde. De eiser wil iets van de gedaagde. Hij eist bijvoorbeeld dat afspraken uit een arbeidscontract worden nagekomen. Of hij eist betaling van iets dat hij heeft verkocht.
Er zijn ook civiele procedures waarin de eiser ‘verzoeker’ wordt genoemd. De gedaagde heet dan ‘verweerder’. Meestal hebben de partijen een advocaat die hen helpt. Dat is vaak verplicht.

Advies aan de rechter
De civiele rechter leest van te voren alle stukken die de partijen aan hem voorleggen. Als zij naar de rechtbank komen voor de zitting, luistert hij naar beide partijen. Soms nodigt hij ook nog iemand anders uit. In bepaalde familiezaken is bijvoorbeeld de Raad voor de Kinderbescherming aanwezig, om de rechter advies te geven over wat het beste is voor de kinderen.

Uitspraak
Na de zitting doet de rechter uitspraak. Soms zegt hij meteen wat hij ervan vindt. Maar meestal krijgen de partijen de uitspraak later toegestuurd. Ze moeten zich allebei aan de uitspraak van de rechter houden. Als zij het er niet mee eens zijn, kunnen ze in hoger beroep. Dat betekent dat zij de zaak nog een keer laten beoordelen door een hogere rechter.

Mag ik zelf een rechtszaak beginnen?
Als je nog geen 18 bent, mag je niet zelf een rechtszaak beginnen. Dat kunnen jouw ouders namens jou doen. Maar als je grote ruzie hebt met je ouders, kan dat niet. Schrijf de rechter dan een brief over wat er speelt. De rechter kan dan besluiten een bijzondere curator aan te wijzen die jou vertegenwoordigt in de rechtszaak.

Handelingsonbekwaam
Als je jonger dan 18 jaar bent, ben je volgens de wet handelingsonbekwaam. Dat betekent dat je toestemming van je ouders nodig hebt om bepaalde dingen te mogen doen. Het gaat dan om rechtshandelingen: dat zijn handelingen die een juridisch gevolg hebben. Als minderjarige mag je alleen zelfstandig rechtshandelingen uitvoeren die bij je leeftijd passen. Zo mag je bijvoorbeeld een flesje frisdrank kopen of een kaartje voor de bioscoop. Maar als je een scooter wilt kopen, geld wilt lenen of een huurovereenkomst wilt sluiten, dan heb je daarvoor toestemming van je ouders (of voogd) nodig.

Handlichting
Wil je een eigen bedrijf starten en zelf aansprakelijk zijn voor alles wat er in het bedrijf gebeurt, dan kun je bij de kantonrechter ‘handlichting’ aanvragen. Dit betekent dat je als minderjarige ook dingen mag doen, die normaal alleen meerderjarigen mogen. Je hoeft dan niet steeds toestemming te vragen aan je ouders. Voor handlichting moet je minstens 16 jaar zijn. 
 
Aanvragen bij kantonrechter
Je kunt handlichting bij de rechter aanvragen als je 16 of 17 jaar bent. Je kunt het schriftelijke verzoek om handlichting al indienen als je 15 jaar bent. Als je maar op het moment dat je daadwerkelijk voor de rechter staat 16 jaar bent. De rechter zal je verzoek om handlichting alleen toewijzen, als je ouders of voogd daarmee instemmen.

Afwijzing
Stemmen je ouders of voogd niet in met je verzoek dan zal de kantonrechter je verzoek in principe afwijzen, behalve als hij de weigering van je ouders onredelijk vindt. Als de rechter het afwijst, kun je in hoger beroep gaan.

Bevoegdheden
Als de rechter je verzoek tot handlichting toewijst, bepaalt hij duidelijk welke bevoegdheden van een meerderjarige je zonder toestemming van je ouders mag uitvoeren. Je ouders gaan dan voor de handelingen waarvoor handlichting is verleend, niet meer namens jou iets doen. Je bent dan echt hiervoor verantwoordelijk. De Kamer van Koophandel kan je verder helpen als je de handlichting hebt gekregen.

Uitzondering
Er zijn ook handelingen die nooit aan een minderjarige kunnen worden toegekend. Als je jonger dan 18 jaar bent kun je bijvoorbeeld nooit beschikken over registergoederen (zoals een huis).