Onafhankelijk
Rechters zijn onafhankelijk. Dat betekent dat niemand hen kan vertellen welke beslissing zij moeten nemen. Maar ze mogen ook niet zomaar uit de losse pols zeggen wat zij van een zaak vinden. Rechters zijn gebonden aan het recht.

Onpartijdig
Als je tijdens de zitting denkt te merken dat een rechter vooringenomen en partijdig is, kan je hem wraken. Dan wordt de zaak tijdelijk stil gelegd en controleren andere rechters of hun collega wel correct heeft gehandeld. In het uiterste geval, als een rechter slecht functioneert, kan de Hoge Raad hem schorsen of ontslaan.

Openbaar
We kunnen allemaal controleren wat de rechter doet, want rechtspraak is openbaar. Bovendien moet de rechter zijn beslissingen motiveren. Ben je het niet eens met de uitspraak van de rechter in jouw zaak, dan kan je vrijwel altijd in hoger beroep. Onjuiste beslissingen van een rechter kunnen zo worden hersteld.

De meeste zittingen zijn openbaar, maar er zijn uitzonderingen. Bijvoorbeeld zaken die te maken hebben met jongeren zijn niet openbaar. Als iemand naar de rechter moet omdat zijn ouders gaan scheiden, omdat hij onder toezicht wordt gesteld of omdat hij een strafbaar feit heeft gepleegd, mag niet iedereen daarbij zijn. We noemen dat een zitting achter gesloten deuren.

Achter gesloten deuren
Het idee is dat jongeren beschermd moeten worden tegen al te nieuwsgierige blikken. Strafzaken tegen jongeren vinden altijd achter gesloten deuren plaats, tenzij de rechter vindt dat een openbare behandeling belangrijker is dan de privacy van de jonge verdachte. Bijvoorbeeld omdat de samenleving heel erg geschokt is door een misdrijf en veel vragen heeft over hoe dit heeft kunnen gebeuren.